Diyabet ve Spor

Hareketsiz yaşam tarzı günümüz toplum yaşantımızın kaçınılmaz sonucu olarak beraberinde getirdiği hastalıklar ile birlikte karşımıza çıkıyor. Hastalıkların önlenmesinde ve tedavisinde tıbbı tedavi ve tıbbı beslenmenin yanında tıbbı egzersiz sözcüğüde yerini almaya başladı.

Diyabetli bireylerde spor yapabilirler. Egzersiz veya spor yapmaları sağlıkları için son derece faydalıdır. Spor, diyabet tedavisinin bir parçasıdır. Özellikle Tip 2 diyabetliler spor yaparlarsa insulin dirençleri azalır ve kan şekerleri düşer. Hareket etmeyi aslında fiziksel aktivite ve spor yapmak olarak adlandırabiliriz. Bunların her ikisi de hastaların sağlığı açısından çok önemlidir.

Günlük hayatta, ev işi yaparken alışveriş için alışveriş merkezinde ve sokakta yürüdüğümüz mesafeler günlük hayatta aklımıza gelen tüm hareketler fiziksel aktivitedir. Diyabetli bireylerin günlük hayattaki fiziksel aktiviteleri ne kadar fazla olursa o kadar yaşamlarını uzattığı ve yaşam kalitesini artırdığı gözlemlenmiştir.

Diğer taraftan spor, planlı, amaçlı ve gelişmeye yönelik olarak bir hedef doğrultusunda yapmaktır. Spor yaş ve ortam göz önünde bulundurularak sistemli olarak yapılır ve sağlık için çok faydalıdır. Kişi spor yaparak bedeni ve ruhi kabiliyetlerini düzenli, dengeli, gayeye uygun olarak geliştirir ve gereğinde bunlardan en iyi biçimde faydalanır. Bunun yararı ise fiziksel aktivitenin üzerine konulacak bir tuğla gibidir.

Her ikisi birlikte fazlaca yapıldığında diyabetli hastaların tedavisinde çok büyük fayda sağlayacaktır. Dolayısıyla her diyabetli hasta mutlaka günlük hayattaki aktivitelerini artırmalı ve ayrıca kendine uygun bir egzersiz programına katılmalıdır.

Spor diyabetin önlenmesinde, korunmasında ve tedavisinde çok önemlidir. Tip 1 diyabetli bireylerde spor kan şekeri kontrolünü kolaylaştırır ve riskini azaltır. Tip 2 diyabetli bireylerde ise egzersiz yapmak ve hareketli bir yaşam sürmek, ortaya çıkmış diyabeti geri döndürebilir. Bu anlamda en önemli etkinin spor ve egzersiz yapmak olduğunu bile söyleyebiliriz.

Spor doğru yapıldığında ilaçtır, bu anlamda hastaların tedavisinde gerekli ilaçların reçeteye yazıldığı gibi spor ve egzersizde bir uzman tarafından reçetelendirilmesi ve takip edilmesi gereklidir. Tıpkı ilaçların dozu ve kullanım şekli gibi egzersizin de dozu, süresi, yoğunluğu ve türü önemlidir. Egzersiz in içeriği kadar kişiye özel olması ve düzenli bir şekilde yapılıyor olmasıda çok önem arz eder.

Egzersiz önerilen diyabetli hastaların cinsiyetine, yaşına, spor geçmişine, fiziksel aktivite düzeyine, diyabetin türüne, beraberindeki hastalıklarına, spor zevkine ve hastanın yaşadığı çevreye göre şekillenir.

Egzersiz programına başlamadan önce doktor kontrolünden geçilmelidir. Egzersizden önce ve sonra kan şekeri mutlaka ölçülmelidir. Kan şekeri 250 mg/dl üzerinde ise egzersize başlamak doğru değildir. (Kan şekerinin yüksek olduğunu, görme bozukluklarından, sık idrara çıkma, susama gibi belirtilerinden anlayabilirsiniz). Kan şekerinin 100 mg/dl altında ise egzersize başlanabilir fakat başlamadan önce diyetisyenin size önerdiği miktarda karbonhidratlardan alınması gerekir. (Kan şekerinin düşük olduğunu, terleme, baş dönmesi, çarpıntı, halsizlik gibi belirtilerden anlayabilirsiniz). Yemeği egzersizden 1-3 saat önce yiyin. Diyabetiniz sadece diyet ile tedavi ediliyorsa egzersiz nedeniyle diyette değişiklik yapmaya gerek yoktur.

Diyet ve ilaç tedavinizin doktorunuz ve diyetisyeniniz tarafından yapacağınız egzersize göre planlanmasını sağlayın. İnsülin kullanıyorsanız doktorunuzdan insulinin kan düzeyinin ne zaman en yüksek değere ulaştığını öğrenin. Egzersiz bir önceki insülin enjeksiyonunun maksimal etki zamanına rastlamamalıdır. Bu zamanlarda egzersizden kaçının. Örneğin saat 8’de enjekte edilen kısa ve orta etkili insülinin en etkili olduğu zaman yaklaşık sabah saat 11, öğleden sonra saat 4’tür. İnsülin kullanıyorsanız insülin enjekte ettiğiniz vücut kısmını (kol veya bacak) egzersizde kullanmayın. Akşam yapılan egzersizin bir gün sonraki sabahta da kan şekeri seviyesi üzerinde faydalı etkisi vardır. Fakat gece geç vakitte egzersiz yapmaktan kaçının. Egzersizden fayda sağlamak için haftada 3 veya daha fazla ve düzenli yapılması gerekir. Egzersiz iştahı arttırmaktadır. Bu da kalori alımını artırabilir. Gıda alımını artırmamaya dikkat edin. Yanınızda ani şeker düşmelerine karşı hızlı etkisi olduğundan şeker taşıyın. Egzersizden önce, egzersiz sırasında ve sonrasında su için. Üzerinizde diyabet hastası olduğunuzu gösteren bir obje bulundurun (örneğin bilezik ya da kolye gibi) Acil durumlarda kullanmak üzere cep telefonunuzu yanınızdan ayırmayın